In dit blog staan we stil bij de wijze waarop het laaghangende fruit (zie blog van 18 mei j.l.) bestendig kan worden ingebed in de accountantsorganisatie. We doen dit aan de hand van een model met drie pijlers waarin de mate van betrokkenheid van het controleteam en de mate van de benodigde specialistische kennis zijn weergegeven.
Bij de inzet van forensische expertise zijn op hoofdlijnen drie belangrijke pijlers te onderkennen:
Bij de eerste pijler is de interne betrokkenheid van het controleteam van de accountantsorganisatie het grootst. Bij de derde pijler is de benodigde forensische expertise het grootst.
Inzet van financieel forensische expertise in de accountantsorganisatie
Het is van grote toegevoegde waarde om binnen de accountantsorganisatie ‘forensische ambassadeurs’ te hebben. Deze ambassadeurs hebben interesse in fraudevraagstukken en ze beschikken over kennis en voorbeelden van vraagstukken die gedurende de audit kunnen spelen. De ambassadeurs zijn opgeleid door forensisch experts en worden periodiek ´bijgeschoold´. Er is sprake van een forensisch curriculum. Vanuit het curriculum worden de ambassadeurs gevoed met verschillende voorbeelden vanuit de praktijk. Ook is in het curriculum aandacht voor de wijze waarop frauderisico´s geïnventariseerd kunnen worden en hoe vervolgens de risico´s kunnen worden vertaald naar concrete auditwerkzaamheden. De ambassadeurs zijn het eerste aanspreekpunt voor de auditteams. Binnen het team begeleiden de ambassadeurs de werkzaamheden die samenhangen met frauderisico´s bij de klant. Ze kunnen eventueel de ´hulplijn´ van forensisch experts inschakelen. Het werken met forensische ambassadeurs verkleint de afstand tot het inschakelen van forensische expertise gedurende de audit.
Gedurende de opleiding van forensisch ambassadeurs kwam het onderwerp van een incidentele grondaankoop aan de orde. Alle van de aanwezige accountants gaven aan dat ze in het kader van de controle van deze grondaankoop bij de klant de koopovereenkomst, de akte van levering en een taxatierapport zouden opvragen. In de discussie met de forensisch expert werd echter ook ingegaan op de inhoud van de akte van levering. Wanneer was de voorafgaande verkrijging van de grond? Wie was de verkopende partij? Waren specifieke voorwaarden opgenomen in de akte? Als gevolg van deze discussie, die verrijkt werd met voorbeelden uit de praktijk gaven de aanwezigen aan in het vervolg met een meer kritische blik te kijken naar dergelijke transacties.
Zoals is beschreven in de aanbevelingen vanuit de Monitoring Commissie Accountancy en de Commissie Toekomst Accountancysector verdient de inzet van forensische expertise gedurende de audit de speciale aandacht. De forensisch specialist kan gedurende de verschillende fases van de audit worden ingezet. Van de initiële pre-audit meeting tot aan de oplevering van het accountantsverslag. Bij de pre audit meeting denkt de specialist mee over de frauderisico’s die kunnen spelen bij de klant. Het kan gaan om algemene risico’s en om klantspecifieke risico’s. Is bijvoorbeeld sprake van niet-reguliere transacties in het controlejaar?
De risico’s worden vertaald naar auditwerkzaamheden. Gedurende de audit is de forensisch specialist dan bijvoorbeeld aanwezig bij gesprekken over frauderisico’s met bijvoorbeeld het management van de klant, de raad van commissarissen, de compliance-afdeling en de afdeling internal audit. De forensisch specialist kan ook betrokken worden bij de analyse van specifieke transacties of bij gegevensgerichte werkzaamheden waaronder data-analyses. Bij zowel de management letter als bij het accountantsverslag levert de forensisch specialist een inhoudelijke bijdrage. De inzet van de forensisch specialist wordt vooraf met de klant afgestemd, zodat hiermee rekening kan worden gehouden in het beschikbare budget.
Door de inzet van de forensisch specialist gaat de kwaliteit van de frauderisicoanalyses van zowel het auditteam als de klant omhoog. De specialist draagt kennis over. Hij zet iedereen op het juiste spoor door gebruik te maken van een vragenlijst op grond waarvan een inventarisatie wordt gemaakt van de aanwezige risico’s. De vraag ‘is er nog iets met fraude aan de orde?’ die aan het einde van een audit nog even snel wordt gesteld, is verleden tijd. Door de risico’s gedurende de audit te bespreken met het team en de klant wordt voorkomen dat vlak voor de afronding van de audit nog het konijn uit de hoge hoed komt van een fraudegeval dat van invloed kan zijn op de controle.
En als dan, bijvoorbeeld gedurende de audit, of als gevolg van een melding, een vermoeden van fraude aan de orde is, dan dient de accountant inzicht te krijgen in de aard en omvang van de (vermoedelijke) fraude. De leiding van de klant dient te worden geïnformeerd en de accountant dient een afweging te maken of het vermoeden door de accountant zelf kan worden onderzocht. In de regel adviseert de accountant de klant om het vermoeden te laten onderzoeken door een onafhankelijke externe partij. Financieel forensisch specialisten kunnen in dat geval analyseren of het externe onderzoek voldoende inzichten geeft voor de accountant om erop te kunnen steunen in het kader van de jaarrekeningcontrole. De forensisch specialist kan in dat kader meedenken over de wijze waarop de onderzoeksdoelstelling en -aanpak worden gedefinieerd. Daarnaast maakt de forensisch specialist een analyse van het uiteindelijk onderzoeksrapport én van de maatregelen die de klant heeft genomen om het incident te redresseren en in de toekomst te voorkomen.
Financieel forensisch onderzoek is sterk specialistisch werk, net als jaarrekeningcontrole. Voor beiden geldt: schoenmaker hou je bij je leest.
Wilt u meer weten over onze dienstverlening neem dan contact op met één van onze specialisten:
