Het overkomt steeds meer ondernemingen: een signaal van mogelijke fraude, corruptie, milieuovertreding of andere onregelmatigheden dat zomaar kan uitgroeien tot een strafrechtelijk onderzoek door het Openbaar Ministerie (OM). Het zijn juist die momenten waarop strafrechtadvocaten worden ingeschakeld met de cruciale vraag: moet de organisatie actief in beweging komen – of beter zo stil mogelijk blijven zitten?
Onafhankelijk onderzoek, biedt organisaties meer betrokkenheid bij het onderzoeksproces én een strategische voorsprong richting het OM. De onderzoeker waarborgt zijn eigen onafhankelijkheid. De organisatie krijgt inzicht inzicht in de feiten wat het nemen van overwogen strategische (juridische) besluiten ten goede komt.
In de praktijk zien wij bij EBBEN Partners dat onafhankelijk onderzoek geregeld volgt na overleg tussen de organisatie en de strafrechtadvocaat. Tijdig handelen verkleint risico’s – mits het zorgvuldig, onafhankelijk en in goede samenwerking met de strafrechtadvocaat gebeurt.
Wanneer het OM een strafrechtelijk onderzoek start, al dan niet via de FIOD, verdwijnt de regie vrijwel direct bij de organisatie:
Voor strafrechtadvocaten betekent dat vaak: reageren op omstandigheden die al grotendeels zijn bepaald. De vraag is daarom of het niet beter is om – voordat het OM “op de stoep staat” – zelf controle te organiseren en proberen regie (terug) te krijgen.
Een onafhankelijk onderzoek is een onderzoek naar mogelijke onregelmatigheden binnen een organisatie, uitgevoerd door een onafhankelijke derde, al dan niet na overleg tussen de organisatie en de advocaat:
| Extern & onafhankelijk | Uitgevoerd door forensisch accountants of onderzoekers die géén deel uitmaken van de organisatie. |
| Mogelijk na overleg met de advocaat | Juridische dekking, waar mogelijk ingebed in verschoningsrecht. |
| Feitenvaststellend | Gericht op objectieve reconstructie: wat is er gebeurd, wanneer, wie, hoeveel, met welke impact? |
| Beslisvoorbereidend | Geeft de cliënt juridische én strategische opties: melden of niet melden? Saneren? Afrekenen? Communiceren? |
EBBEN Partners wordt vaak betrokken door strafrechtadvocaten om duidelijkheid te leveren op feitenniveau en zo een juridisch onderbouwde strategie mogelijk te maken.
Dit biedt de organisatie verschillende voordelen: regie over timing en inhoud, reputatie- en continuiëitsschade beperken, krachtiger onderhandelingspositie richting OM, bescherming van vertrouwelijkheid en snellere/scherpere besluitvorming. Wij gaan hierna nader in op de voordelen ‘regie over timing en inhoud’ en ‘bescherming van vertrouwelijkheid’.
Organisaties die zelf het moment kiezen waarop een onderzoek wordt verricht, kunnen zo voorkomen dat het OM een eigen (hardere) koers vaart. De scope van het onderzoek wordt bepaald door de advocaat en de cliënt. Het onderzoek kan vertrouwelijk starten zonder dat iemand ‘formeel’ iets hoeft te melden. Zo ontstaat ruimte voor de organisatie om de juiste maatregelen te nemen: stoppen, herstellen, afscheid nemen van betrokken personen en interne beheersing versterken.
Om deze reden is het voordelig om niet af te wachten maar proactief te handelen op een manier die in het belang is van de organisatie én haar verdediging.
Een onafhankelijk onderzoek dat zorgvuldig wordt voorbereid biedt mogelijkheden om verkregen informatie (deels) onder het verschoningsrecht van de advocaat te brengen. Het is daarvoor van belang dat de opdrachtbevestiging van de onafhankelijk onderzoeker zo wordt ingestoken.
Zo blijft de organisatie eigenaar van haar eigen dossier – een groot verschil met een strafrechtelijk onderzoek waarbij Justitie zélf invallen doet en kasten leegtrekt.
Voor strafrechtadvocaten die hun cliënt verdedigen binnen het economisch of financieel strafrecht, kan een onafhankelijk intern onderzoek het verschil maken tussen controle of crisis. In plaats van achter de feiten aan te lopen wanneer het OM optreedt, biedt het tijdig verrichten van forensisch onderzoek grip op feiten, strategie en reputatie.
Het vergt lef om zelf het initiatief te nemen – maar wie wacht, wordt ingehaald.
EBBEN Partners voert onafhankelijk (forensisch) intern onderzoek uit in samenwerking met strafrechtadvocaten.
Bent u advocaat en wilt u uw cliënt adviseren over of bijstaan bij strafrechtelijke risico’s? Neem dan contact op met Peter van Leusden of Kai-Chun Chan voor een vrijblijvend gesprek over de strategische inzet van intern onderzoek.
